Działają one przy instytucjach publicznych np. Inspekcji Handlowej, jednakże mogą prowadzić je również organizacje zrzeszające osoby prowadzące działalność zawodową określonego rodzaju czy wykonujące wolny zawód jak np. izby gospodarcze czy kancelarie prawnicze. Każda z tych instytucji organizując sąd polubowny ustala własną procedurę według której ma działać taki sąd (regulaminy organizacji i działania stałych polubownych sadów konsumenckich). W skład sądu konsumenckiego wchodzi przewodniczący oraz stali arbitrzy wpisani na listę stałych arbitrów przez wojewódzkiego inspektora Inspekcji Handlowej. Sąd polubowny ma na celu ugodowe zakończenie sporu, nakłania do pojednania i zawarcia ugody między stronami. Cechą sądownictwa polubownego jest jego dobrowolny charakter, co oznacza, że obie strony sporu muszą wyrazić zgodę i podpisać zapis na sąd polubowny, aby sprawa mogła być rozstrzygana przez sąd konsumencki.
Stały Polubowny Sąd Konsumencki
przy Zachodniopomorskim Wojewódzkim Inspektorze
Inspekcji Handlowej w Szczecinie
ul. Wały Chrobrego 4, Szczecin.
tel.: 91 422 53 39, 91 422 52 30
mail: spsk@wiih.pomorzezachodnie.pl
W przypadku powyższego Sądu Polubownego, zarówno Miejski Rzecznik Konsumentów w Szczecinie, jak i część pracowników jego biura są arbitrami, którzy mogą zostać wyznaczeni do składu orzekającego przez konsumenta.
Bankowy Arbitraż Konsumencki działa przy Związku Banków Polskich i został powołany w celu rozstrzygania sporów pomiędzy konsumentami-klientami banków a bankami w zakresie roszczeń pieniężnych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania przez bank czynności bankowych lub innych czynności na rzecz konsumenta pozasądowe postępowanie rozjemcze.
Przedmiotem postępowania przed Arbitrem Bankowym mogą być wyłącznie spory pomiędzy konsumentami i bankami – członkami Związku Banków Polskich powstałe po dniu 1 lipca 2001 r., których wartość przedmiotu sporu nie jest wyższa niż kwota 8000 zł.
Przedmiotem postępowania przed Arbitrem Bankowym mogą być również spory pomiędzy konsumentami a bankami nie będącymi członkami Związku Banków Polskich, które złożyły oświadczenie, że poddają się rozstrzygnięciom Arbitra Bankowego i wykonaniu jego orzeczeń.
Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się odsetek i innych kosztów, żądanych obok roszczenia głównego. W przypadku dochodzenia łącznie kilku roszczeń, sumuje się ich wartość.
Wszczęcie postępowania przed Arbitrem Bankowym następuje na wniosek konsumenta. Wniosek o wszczęcie postępowania powinien być sporządzony w formie pisemnej. Także wszelkie załączniki do wniosku i pisma procesowe kierowane do Arbitra Bankowego powinny być sporządzane w formie pisemnej. Dokładne wymagania formalne dotyczące wniosku oraz załączników określone są w Regulaminie Bankowego Arbitrażu Konsumenckiego.
Składany wniosek powinien być opłacony. Opłatę w kwocie 50 zł przekazuje na rachunek Arbitra Bankowego. W przypadku, gdy wartość przedmiotu sporu jest niższa niż 50 zł, opłata wynosi 20 zł.
Orzeczenia Arbitra Bankowego są dla banku ostateczne. Bank obowiązany jest wykonać orzeczenie Arbitra Bankowego nie później w terminie 14 dni od dnia otrzymania wypisu orzeczenia. Natomiast orzeczenia Arbitra Bankowego nie są ostateczne dla konsumenta. Konsument może w celu dochodzenia roszczenia wystąpić z powództwem na drogę postępowania sądowego.
Więcej informacji na stronie internetowej Arbitra Bankowego
Sąd Polubowny przy KNF rozstrzyga spory pomiędzy wszystkimi uczestnikami rynku finansowego, w szczególności pomiędzy instytucjami finansowymi a odbiorcami świadczonych przez nie usług. Przed Sądem Polubownym rozpatrywane są sprawy, których wartość przedmiotu sporu, co do zasady, przekracza 500 zł oraz o prawa niemajątkowe
Istnieją dwie drogi rozwiązania sporu przed Sądem Polubownym KNF.
Jedną z nich jest postępowanie mediacyjne, które może być przeprowadzone, jeżeli obie strony sporu strony sporu wyrażają zgodę na przeprowadzenie mediacji w istniejącym pomiędzy nimi sporze.
Mediacja polega na poszukiwaniu rozwiązania konfliktu pomiędzy stronami, które w obecności mediatora dążą do zawarcia ugody akceptowanej przez obie strony sporu. Ważna jest obecność mediatora, którego celem jest pomoc w osiągnięciu porozumienia pomiędzy stronami sporu. Mediator jest bezstronną osobą wybieraną zgodnie przez strony, nie jest doradcą ani rzecznikiem żadnej ze stron, jego jedynym zadaniem jest pomoc w osiągnięciu ugody. Ugoda zawarta pomiędzy stronami sporu ma, po zatwierdzeniu przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny, moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego. Jeżeli stronom nie uda się osiągnąć porozumienia i postępowanie mediacyjne zakończy się niepowodzeniem, strony mogą skorzystać z możliwości poddania sporu rozstrzygnięciu przez Sąd Polubowny przy KNF. W takim przypadku wymagana jest odrębna zgoda obu stron sporu.
Opłata za mediację wynosi 250 zł od każdej ze stron. Jeżeli dojdzie do porozumienia pomiędzy stronami zwracane jest 70% opłaty. W przypadku nie zawarcia ugody w postępowaniu, opłata nie jest zwracana. Opłatę należy uiścić po uzyskaniu zgody na mediacje drugiej strony sporu.
Drugą formą rozstrzygnięcia sporu jest postępowanie przed Sądem Polubownym przy KNF. Arbiter rozstrzyga, kto ma rację w powstałym sporze. Postępowanie może być przeprowadzone, jeżeli obie strony wyrażają zgodę na rozstrzygnięcie istniejącego pomiędzy nimi sporu przez Sąd Polubowny. Postępowanie sądowe zawsze poprzedzone jest mediacją, która jest prowadzona przez bezstronnego mediatora. W przypadku kiedy nie uda się zawrzeć ugody w drodze mediacji, sprawa automatycznie przekazywana jest do arbitra Sądu Polubownego, który rozstrzyga spor.
W przypadku spraw o wartości poniżej 50 tys. zł strony wspólnie wskazują osobę arbitra, jeśli zaś nie dojdą do porozumienia, arbitra wskazuje Prezes Sądu Polubownego. W przypadku spraw, których wartość przedmiotu sporu przekracza 50 tys. zł, spor rozstrzygany jest przez trzech arbitrów, każda ze stron samodzielnie wskazuje jednego z arbitrów. Z kolei dwóch wybranych arbitrów – wspólnie wybiera trzeciego – superarbitra.
W sprawie, w której powodem jest odbiorca usług finansowych opłata jest stała wynosi 250 zł, w pozostałych przypadkach uzależniona jest od wartości przedmiotu sporu i wynosi nie mniej niż 250 zł. Opłatę należy uiścić po uzyskaniu zgody drugiej strony sporu na rozstrzygnięcie sprawy przez Sąd Polubowny. Ostateczne rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zapada w orzeczeniu kończącym postępowanie. W przypadku przegrania sprawy konsument może zostać obciążany dodatkowymi kosztami postępowania, np. kosztem powołania biegłych. Ponadto, w przypadku jeśli instytucja finansowa była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika koszt opłacenia tych osób również może obciążać konsumenta.
Wyrok Sądu Polubownego ma, po zatwierdzeniu przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny, moc prawną na równi z wyrokiem sądu powszechnego.
więcej informacji na stronie Sądu Polubownego przy KNF.
Polubowne formy rozstrzygania sporów w zakresie usług telekomunikacyjnych
Jeśli złożona do operatora reklamacja została rozpatrzona odmownie, przed skierowaniem sprawy do sądu powszechnego można skorzystać z pozasądowych form rozstrzygania sporów pomiędzy konsumentem a operatorem telekomunikacyjnym. Postępowania w ramach pozasądowego rozwiązywania sporów (tzw. ADR) prowadzone są w Urzędzie Komunikacji Elektronicznej, Delegaturze w Szczecinie przy Al. Wojska Polskiego 70.
Postępowania te mogą przyjąć następując trojaką postać:
Pomoc w zbliżeniu stanowisk
Polega na ułatwieniu kontaktu i wsparciu w komunikacji z operatorem, bez przesądzania, kto ma rację. Przykładem takiej formy ugodowego rozwiązania sporu przez zbliżanie stanowisk jest mediacja.
Zaproponowanie rozwiązania.
Odbywa się po wysłuchaniu argumentów stron i uwzględnieniu ich odmiennych oczekiwań w możliwie największym stopniu. Propozycja taka, podobnie jak w przypadku zbliżenia stanowisk, jest jednak prawnie niewiążąca, co oznacza, że można się z nią nie zgodzić i nie zastosować się do zaproponowanego rozwiązania.
Rozstrzygnięcie sporu.
Np. poprzez arbitraż – oznacza narzucenie rozwiązania i przyznanie racji albo konsumentowi albo operatorowi. Arbitraż odbywa się w sądzie polubownym, a spór rozstrzyga arbiter, wydając wyrok. Ma on taką samą moc prawną jak wyrok sądu powszechnego.
Należy wskazać na co najmniej trzy główne zalety wskazanych powyżej form pozasądowego rozstrzygania sporów:
Uwaga! Warunkiem poddania sporu do rozstrzygnięcia w ramach ADR jest zakończenie postępowania reklamacyjnego (jednoinstancyjnego) w ramach struktur organizacyjnych operatora, czyli ustosunkowanie się przez operatora do złożonej przez abonenta reklamacji, albo brak odpowiedzi operatora na reklamację, pomimo upływu terminu 30 dni od jej złożenia.
Ważne! Odrzucając reklamację dostawca musi cię poinformować o tym, czy zgadza się na rozwiązanie sporu pozasądowo. Brak informacji oznacza, że zgadza się na rozwiązanie sporu w postępowaniu ADR.
Szczegółowe informacje dotyczące postępowań w ramach ADR, jak również wniosek o rozpatrzenie sporu dostępne są na stronie https://cik.uke.gov.pl/