Decydując się na zawarcie umowy z placówką opiekuńczą warto wnikliwie przeanalizować umowę, w razie wątpliwości co do jej postanowień w pierwszej kolejności należy je wyjaśnić z przedsiębiorcą prowadzącym placówkę. Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na postanowienia dotyczącego wpisowego, opłaty za czas wakacji oraz możliwości wypowiedzenia umowy.
Wpisowe należy zwrócić proporcjonalnie do okresu trwania umowy
Trzeba zaznaczyć, że wpisowe stanowi opłatę za rezerwację miejsca dla dziecka w żłobku czy przedszkolu, nie powinno ono być wygórowane np. w wysokości jednego czesnego, a odpowiadające kosztom administracyjnym i pozostałym jakie wiążą się z rezerwacją miejsca dla dziecka w placówce. Co do zasady wpisowe podlega rozliczeniu, zatem w przypadku rozwiązania umowy w trakcie jej trwania, powinno zostać zwrócone proporcjonalnie do okresu jej trwania.
Co z wpisowym w przypadku rozwiązania umowy przed rozpoczęciem świadczenia usług? Powinno ono zostać zwrócone, jednak przedsiębiorca prowadzący placówkę może odliczyć koszty, jakie poniósł w związku z rezerwacją miejsca. Na żądanie Konsumenta powinien te koszty udokumentować.
Co z opłatami w okresie wypowiedzenia umowy?
Warto pamiętać, że do umów opiekuńczych zastosowanie znajdą przepisy o zleceniu. Oznacza to, że umowę taką będzie można wypowiedzieć w każdym czasie, również przed rozpoczęciem świadczenia usług. Jednak o ile nie wystąpią ważne przyczyny, rozwiązanie umowy nastąpi z zachowaniem okresu wypowiedzenia, za który trzeba będzie uregulować czesne. W ocenie Prezesa UOKiK uzasadnione jest pobranie czesnego za okres miesięcznego wypowiedzenia (niezależnie od obecności dziecka w placówce) w związku z realizacją umowy, jednak dotyczy to sytuacji wypowiedzenia umowy z przyczyn dotyczących konsumenta (np. choroba, zmiana sytuacji życiowej, zmiana miejsca zamieszkania). Prezes UOKiK podkreślał również, że nieuzasadnione byłoby pobieranie czesnego przez dłuższy niż miesięczny okres wypowiedzenia np. trzy miesięczny czy do końca semestru/roku szkolnego, bowiem usługa nie będzie już świadczona.
Natomiast za niedozwolone postanowienia umowne, UOKiK uznawał, takie, które pozbawiały konsumenta możliwości zwrotu wpłaconej kwoty bez względu na przyczyny wypowiedzenia. Postanowienia takie wykluczały możliwość zwrotu zapłaconego czesnego także w sytuacji rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie przedszkola (np. rażące naruszenie zasad umowy w zakresie opieki nad dzieckiem, konieczność zamknięcia przedszkola na skutek decyzji właściwych organów administracji lub w następstwie zdarzeń wynikających z działania siły wyższej, wprowadzenie podwyżki opłat niezaakceptowanych przez konsumenta) choć wówczas żądanie przez konsumenta zwrotu opłaty za dany miesiąc i proporcjonalnie kwoty wpisowego byłoby uzasadnione.
Placówka opiekuńcza nie może pobierać opłaty za czas jej zamknięcia w okresie ferii czy wakacji
W sprawie pobierania czesnego za okres niefunkcjonowania placówki w czasie wakacji czy ferii wielokrotnie wypowiadał się UOKiK. Chodzi nie tylko o miesiące wakacyjne, ale także okresy, kiedy przedszkole jest zamknięte z innych przyczyn, np. w wyniku zdarzeń o charakterze siły wyższej, czasowego zawieszenia działalności placówki przez właściwe organy administracji państwowej. Warto podkreślić, że jeśli w miesiącach wakacyjnych przedszkole jest otwarte, czyli umowa jest realizowana – pobieranie czesnego jest zasadne nawet w sytuacji nieobecności dziecka w tym okresie. Miesięczne czesne to kwota naliczana z tytułu świadczenia usługi opieki nad dzieckiem. O ile zasadne jest jej naliczanie w pełnym wymiarze za cały miesiąc, niezależnie od ilości dni pobytu dziecka w przedszkolu(przedszkole ponosi stałe koszty związane z gotowością świadczenia usługi niezależnie od obecności dziecka), brak jest podstaw do obciążania konsumenta kwotą czesnego za okres, gdy przedszkole jest nieczynne i w związku z tym nie realizuje usługi. Zgodnie z zasadą wzajemności, obciążanie konsumenta stawką czesnego powinno następować tylko w sytuacji realizacji świadczenia wzajemnego lub gotowości do jego realizacji – zgodnie z umową.
Źródło:
Raport Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z kontroli wzorców umownych stosowanych przez przedszkola niepubliczne z maja 2008 r.
31.08.2021