Z dniem 1 października 2025 roku Polska dołączyła do kilku krajów Unii Europejskiej i wprowadziła tzw. kaucję za najczęściej wykorzystywane opakowania plastikowe, metalowe oraz szklane. O ile celem wprowadzenia tego systemu jest zwiększanie świadomości w sprawie recyklingu i zmniejszenia ilości odpadów, o tyle celem niniejszego artykułu pozostaje kwestia konsumencka. Tym samym w kilku punktach pragniemy wskazać kilka ważnych informacji oraz udzielić odpowiedzi na pytania, które w najbliższym czasie mogą nas nurtować.
Sama idea wprowadzonych zmian polega na pobraniu od konsumenta podczas zakupów dodatkowej opłaty zwrotnej (kaucji), która ma zostać nam zwrócona w momencie kiedy zwrócimy do sklepu/automatu rzeczoną butelkę/puszkę. Z tego punktu widzenia konsument co do zasady nie straci, o ile nie wyrzuci lub nie zniszczy zakupionego opakowania.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że opłatą zostały objęte następujące opakowania:
Jednak ma co musimy zwrócić uwagę robiąc zakupy i jak odpowiedzieć na wprowadzony system?
Systemem są objęte tylko opakowania tylko specjalnie oznaczone! – na etykietach produktów objętych systemem będą widniały specjalne oznaczenia: kod EAN. Ważne jest aby przy oddawaniu opakowań etykieta pozostała nienaruszona a samo opakowanie niezniszczone (w przeciwnym razie kaucja może nie zostać zwrócona!).
Cena na półce nie uwzględnia wprowadzonej kaucji!– ta zostaje doliczona dopiero przy kasie. Warto więc zwrócić uwagę ile opakowań objętych systemem kaucyjnym mamy
w swoim koszyku. Natomiast na półce wraz z informacją o cenie powinna znajdować się informacja o wysokości kaucji.
Wprowadzenie sytemu kaucyjnego nie oznacza jeszcze, że wszystkie produkty zostają z automatu objęte opłatą! - na rynku cały czas są dostępne butelki i puszki wprowadzone do obrotu gospodarczego przed wejściem w życie nowych przepisów. Ich zakup będzie możliwy do wyczerpania zapasów w sklepach i te opakowania podlegają dotychczasowym zasadom segregowania odpadów.
Zobowiązane do pobrania opłaty są wszystkie sklepy oferujące sprzedaż produktów objętych kaucją! – niezależnie od wielkości sklepu są one zobowiązane do pobrania od nas opłaty, także za produkty kupowane lub zamawiane na wynos.
Nie w każdym sklepie będziemy mogli zwrócić zakupione opakowania! – ta kwestia może sprawiać konsumentom najwięcej problemy. Obowiązek wprowadzenia punktów,
w których będzie można zwrócić opakowania objęte kaucją (najczęściej poprzez stosowne automaty) będzie spoczywał na sklepach o powierzchni większej niż 200 mkw. Mniejsze sklepy będą natomiast miały obowiązek przyjmowania co najmniej szklanych butelek wielokrotnego użytku, natomiast co do pozostałych opakowań, dołączenie do programu odbioru tych produktów jest dla nich dobrowolne. Co za tym idzie mogą mieć miejsce sytuacje, że kupując produkty w małym sklepiku, będziemy musieli udać się do większego sklepu, który będzie miał obowiązek odebrać od nas produkt i zwrócić kaucję.
Zwrot butelek nie wymaga posiadania przez nas paragonu! - podstawą naliczenia opłaty i jej zwrotu pozostaje bowiem etykieta znajdująca się na produkcie. Dlatego wiele uwagi musimy zwrócić, aby nie uszkodzić opakowania.
W jakiej formie następuje zwrot kaucji? – co do zasady ustawa przewiduje zwrot w formie pieniężnej, a więc w formie gotówki lub przelewu na kartę. Wprowadzenie jednak automatów przeznaczonych do odbierania opakowań może spowodować, że automat będzie nam wydawał tzw. bon kaucyjny, który w kasie sklepu wymienimy na gotówkę.
Uprawnienia kontrolne w zakresie informowania o pobieranej kaucji, jej kwocie i sposobie informowania o odbieraniu opakowań oraz wymierzania kar należą do Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Wszelkie ważne informacje można znaleźć na stronie Ministerstwa Klimatu i Środowiska - System kaucyjny - Ministerstwo Klimatu i Środowiska - Portal Gov.pl
06.10.2025